ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Με ιδιαίτερη επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του διεπιστημονικού Συνεδρίου «Θρησκείες και Ανθρώπινα Δικαιώματα», το οποίο διοργανώθηκε από 13 έως 16 Φεβρουαρίου 2019 με πρωτοβουλία του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.), στο κέντρο της Αθήνας.

• Πορίσματα, σύνοψη εργασιών και Φωτοθήκη: https://goo.gl/krUyyC

• Επίσημη ιστοσελίδα του Συνεδρίου: https://humanrights.soctheol.uoa.gr/

Με έναυσμα το διεθνή κοινωνικό αντίκτυπο των φυσικών καταστροφών και των ποικίλων ανθρωπιστικών κρίσεων των τελευταίων ετών, επισημάνθηκε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα συνιστούν ισχυρό αντιστάθμισμα στις οδυνηρές συνέπειες των κατά καιρούς δοκιμασιών και κρίσεων. Ο σεβασμός και η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ζήτημα που εξαρτάται άμεσα από τον νομικό πολιτισμό των κοινωνιών, του οποίου θεμελιώδη παράγοντα διαμόρφωσης αποτέλεσαν και αποτελούν οι Θρησκείες.

Η στάση, συνεπώς, των Θρησκειών απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι καθοριστική, τόσο για την πορεία των δικαιωμάτων, όσο και για το μέλλον της παγκόσμιας κοινωνίας συνολικά. Τα ανθρώπινα δικαιώματα οφείλουν να αναγνωρίζονται ως κοινό, πανανθρώπινο ιδανικό και έκφραση οικουμενικής συναίνεσης στο πεδίο των θεμελιωδών αξιών. Η θρησκειοποίηση του δόγματος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσω της αναγωγής τους σε αυταξία είναι εξίσου επικίνδυνη όσο και η δαιμονοποίησή του από φονταμενταλιστικά καθεστώτα και νοοτροπίες, διότι και οι δύο τάσεις τοποθετούν τα ανθρώπινα δικαιώματα εκτός του λειτουργικού τους σκοπού, που δεν είναι άλλος από το να υπηρετούν τον Άνθρωπο.

Τόσο η συμπαράταξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ως άλλη μία απόλυτη αξία, ανάμεσα στις άλλες απόλυτες αξίες των Θρησκειών, όσο και η αντιπαράταξή τους απέναντι στις θρησκευτικές παραδόσεις, θέτει μια κεφαλαιώδη και ύψιστη κατάκτηση του νομικού πολιτισμού σε θέση είτε σύγκρισης είτε σύγκρουσης με τις Θρησκείες, κάτι που δημιουργεί αντίφαση σε σχέση με το ανθρώπινο δικαίωμα της Θρησκευτικής Ελευθερίας. Ο κοινωνικός και διαθρησκειακός διάλογος δύναται να συμβάλει τα μέγιστα προς την κατεύθυνση της εμπέδωσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, ώστε αφενός να παύσουν οι Θρησκείες να εργαλειοποιούνται για την προώθηση κρατικών, πολιτικών και γεωπολιτικών στόχων ξένων προς την αποστολή τους και αφετέρου να εκλείψουν τα φαινόμενα του φονταμενταλισμού και της καταπίεσης των θρησκευτικών κοινοτήτων από ολοκληρωτικά ή θεοκρατικά καθεστώτα.

Επιπρόσθετα, με αφετηρία την επέτειο της εκατονταετηρίδας της Συνόδου Ειρήνης του Παρισιού (1919) και της επετείου των εβδομήντα ετών από την υιοθέτηση της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου από τη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (1948), διερευνήθηκαν και εντοπίστηκαν ιδέες και αξίες στις διάφορες θρησκευτικές, φιλοσοφικές, νομικές και ανθρωπιστικές παραδόσεις, οι οποίες συντέλεσαν στη διαμόρφωση του διεθνούς θεσμικού πλαισίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Όπως αναδεικνύεται και μέσα από τη δράση και το έργο του Ρήγα Βελεστινλή (1757- 1798), του μεγάλου Έλληνα οραματιστή της συναδέλφωσης των λαών και προασπιστή των πολιτικών, κοινωνικών και θρησκευτικών δικαιωμάτων, σε όλες τις μεγάλες θρησκείες υπάρχουν οι πνευματικές προϋποθέσεις, όχι μόνο για την επίτευξη εσωτερική ειρήνης, αλλά και για την υπέρβαση της επιθετικότητας, της βίας και των διακρίσεων στην καθημερινή ζωή. Το γεγονός αυτό έχει ήδη επισημανθεί από θρησκευτικές κοινότητες και οργανισμούς, με πρόσφατο παράδειγμα την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Κρήτη (2016).

Προφανέστατα, τα δικαιώματα του ανθρώπου, η ανοικτή κοινωνία και η θρησκευτική ελευθερία αποτελούν μερικές από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της σύγχρονης εποχής. Στο διάλογο με τα δικαιώματα του ανθρώπου, στο δικαιοπολιτικό και στο διαθρησκειακό πεδίο, οι θρησκείες έχουν την ευκαιρία να αναδείξουν τις αξίες της φιλανθρωπίας και της φιλαδελφείας οι οποίες ενυπάρχουν στην παράδοσή τους, με υψίστη την ιδέα του απολύτου σεβασμού προς την ιερότητα του ανθρωπίνου προσώπου.

Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ